عوامل ایجادکنندهی کبودی
با افزایش سن، انسانها راحتتر دچار کبودی میشوند زیرا رگهای خونی ضعیفتر و دیوارهی آنها نازکتر میشوند. ایجاد کبودی ممکن است ارثی باشد بنابراین افرادی که بستگان آنها به راحتی دچار کبودی میشوند، احتمال ایجاد کبودی در آنها نیز بیشتر خواهد بود.
توانایی تشخیص این مسئله که آیا فرد جزو آن دسته از افرادی است که بیشتر از حد نرمال دچار کبودی میشود یا جزو دستهای است که به راحتی دچار کبودی میشود، دشوار است. از جمله علائمی که نشان میدهد فردی به راحتی دچار کبودی میشود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بعد از جراحتهای بسیار کوچک دچار کبودیهای بزرگ و دردناک میشوند.
- ایجاد کبودی بدون این که دلیل آن را به خاطر بیاورند.
- ایجاد کبودیهایی که به طور پیوسته بزرگتر میشوند و به چندین هفته برای بهبودی نیاز دارند.
- خونریزی بعد از ایجاد جراحت برای مدت ۱۰ دقیقه.
افرادی که کبودی آنها موجب خونریزی میشود، باید به پزشک مراجعه کنند.
تعداد زیادی از مشکلات پزشکی و مشکلات زندگی یک فرد میتوانند موجب ایجاد کبودی شوند. از رایجترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
داروها
داروهای رقیقکنندهی خون میتواند موجب خونریزی و کبودی در فرد شوند. از جمله داروهای رقیقکنندهی خون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وارفارین
- هپارین
- ریواروکسابان
- دابیگاتران
- آپیکسابان
- آسپرین
برخی دیگر از داروها نیز ممکن است موجب ضعیف شدن یا تغییر رفتار رگهای خونی گردند، التهاب ایجاد کنند یا خطر خونریزی را افزایش دهند. این داروها عبارتند از:
- برخی داروهای گیاهی مانند جنسینگ، سیر زیاد، زنجبیل، برگ بید
- کورتیکو استروئیدها، گلوکو کورتیکو اسیدها مانند پردنیزون
- داروهای ضدافسردگی مانند سیتالوپرام و فلوکستین
سوء مصرف الکل و بیماری کبد
مصرف بیش از حد الکل یکی از عوامل ایجادکنندهی نارساییهای کبدی مانند سیروز است. سیروز و دیگر مشکلات کبدی به آرامی عملکرد کبد را دچار اختلال میکنند. با پیشرفت بیماری کبدی، کبد از تولید پروتئینهایی که به لخته شدن خون کمک میکنند، خودداری میکند. در نتیجه فرد ممکن است خونریزی شدید را تجربه کند یا خیلی سریع دچار کبودی شود. همچنین ممکن است در ناحیهی کبودی احساس خارش کند، احساس خستگی داشته باشد، پاها متورم شوند، رنگ ادرار تیره شود و رنگ چشمها و پوست زرد شود.
بیماری کبد قابل درمان است به ویژه اگر فرد در مراحل اولیهی آن را تشخیص دهد. افرادی که الکل مصرف میکنند بعد از مشاهدهی علائم بیماری باید فورا آن را متوقف کنند. پزشک توصیههایی حاوی درمان دارویی و تغییرات سبک زندگی به بیمار پیشنهاد خواهد کرد.
اختلال خونریزی
بسیاری از شرایط ژنتیکی میتوانند موجب شوند که خون در بدن فرد به آهستگی لخته شود. بیماری فون ویلبراند، بیماری اختلال خونریزی است و افراد مبتلا به آن، فاقد پروتئین مورد نیاز برای لخته شدن هستند. هورمون درمانی میتواند به بهبود لخته شدن خون در افرادی که مبتلا به فونویلبراند هستند کمک بسیاری کند.
هموفیلی بیماری دیگری است که موجب اختلال در خونریزی میشود. علت این امر نبود فاکتور هشت یا (هموفیلی A) یا فاکتور نه (هموفیلی B) است. هر دو پروتئین برای لخته شدن خون حیاتی هستند. استفاده از فاکتورهای ساخته شدهی مختلفی که به صورت دارو در دسترس قرار دارند، میتواند به کاهش خطر خونریزیهای شدید کمک کنند؛ همچنین از کبودی نیز جلوگیری خواهند کرد.
وقتی اختلال خونریزی ژنتیکی موجب کبودی میشود، ممکن است که فرد در طول دوران زندگی خود خونریزیهای شدیدی را تجربه کند. علائم این اختلال به طور ناگهانی در فرد ظاهر نمیشوند، بلکه از بدو تولد با فرد همراه است. خونریزی ژنتیکی در نوزادان و کودکان نیز قابل مشاهده است.
کمبود ویتامین
ویتامینهای خاصی در لخته شدن خون و بهبودی بدن کمک میکنند. کمبود ویتامین C موجب بیماری اسکوروی میشود. این بیماری موجب خونریزی لثه، زخمهایی که بهبود نمییابند و خونریزی سریع میشود.
ویتامین K در لخته شدن خون موثر است. نوزادان تازه متولد شده دارای سطح کمی ویتامین K در بدن خود هستند. وقتی که به نوزادان دارو تزریق میکنند (بدون ویتامین K) ممکن است خونریزی شدید یا کبودی زیاد ایجاد شود. افراد بالغی که سطح ویتامین K در بدن آنها پایین است هم ممکن است متوجه کبودیهای ناگهانی در بدن خود شوند.
کمبود ویتامین را میتوان به راحتی درمان کرد با این وجود نیاز است که پزشک با تجویز آزمایش خون میزان آن را مشخص کند و بعد از آن مکملهای مورد نیاز مصرف شود. اگر مصرف مکمل به رفع مشکل کمک نکرد، ممکن است که فرد مشکل دیگری داشته باشد از جمله متابولیک یا اختلال جذب که در نتیجهی آن بدن قادر به جذب مواد مغذی مواد غذایی نخواهد بود.
واسکولیت
واسکولیت به گروهی از بیماریها گفته میشود که موجب التهاب رگهای خونی میشوند. افزون بر افزایش خونریزی و کبودی، فرد ممکن است تنگی نفس، بیحسی و زخم در اندامها، ایجاد تودههای پوستی یا لکههای بنفش بر روی پوست را تجربه کند. نوع درمان با توجه به شدت واسکولیت و این که در چه ناحیهای از بدن ایجاد شده است مشخص خواهد شد. داروهایی که برای درمان واسکولیت توصیه میشوند، شامل استروئیدها هستند.
پورپورای وابسته به پیری
بیماری پورپورا معمولا افراد مسن (آنهایی که سن بیشتر از ۵۰ سال دارند) را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری موجب ایجاد کبودیهای قرمز رنگ بر پوست میشود و بیشتر بازوها و دستها را تحت تاثیر قرار میدهد. در بیشتر موارد ضایعاتی که توسط این بیماری بر روی پوست ایجاد میشوند به پوست آسیب وارد میکنند و گاهی حتی بعد از درمان، لکههای قهوهای رنگ بر روی پوست باقی خواهند ماند.
حفاظت از پوست در برابر نور خورشید ممکن است از شدید شدن علائم جلوگیری کند. افراد مبتلا به پورپورای پیری باید مراقب کبودیهایی که به آسانی بر روی پوست آنها ایجاد میشوند باشند و سعی کنند که از پوستشان در برابر جراحت مراقبت کنند. برای این بیماری هیچ درمانی وجود ندارد اما پزشک با توصیهی تغییراتی در سبک زندگی میتواند به بیمار کمک کند که از تداوم و شدت این ضایعات بکاهد.
سرطان
افزایش ناگهانی خونریزی و کبودی میتواند نشانهی سرطان باشد.
افزایش ناگهانی خونریزی و کبودی میتواند نشانهی سرطان باشد. سرطانهایی بر خون و مغز استخوان تاثیر میگذارند مانند سرطان خون میتوانند باعث ایجاد کبودی شوند. بیمار همچنین ممکن است خونریزی در لثه را تجربه کند. اکثر سرطانها قابل درمان هستند به ویژه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند. بیماران نباید اجازه دهند که ترس مانع از شروع درمان آنها شود و فورا باید به پزشک مراجعه کنند. شیمی درمانی، داروها و جراحی میتوانند روشهایی درمانی مفیدی باشند.